Ανάλυση άρθρου

Ανάλυση άρθρου

Στο άρθρο αυτό, ο συγγραφέας ασχολείται με το των δικαιωμάτων και με το κατά πόσο αυτά πρέπει να περιορίζονται ή όχι, εάν υπάρχει κάποιος πολύ σοβαρός λόγος.

Ξεκινώντας ο συγγραφέας αναφέρει μία ακραία περίπτωση τρομοκρατικής ενέργειας που πιθανόν να συμβεί στην Αθήνα από μια τρομοκρατική οργάνωση. Σύμφωνα με το σχέδιο ένα μεγάλο κτήριο έχει παγιδευτεί με εκρηκτικά και θα ανατιναχθεί το μεσημέρι με σκοπό να υπάρξουν όσο το δυνατόν περισσότερα θύματα. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι ο Α. γνωρίζει τα πάντα και αν τον συλλάβουν και τον ανακρίνουν με «κατάλληλο τρόπο» θα αποκαλύψει το σχέδιο της οργάνωσης.

Έχοντας υπόψη του αυτά τα δεδομένα ο διευθυντής της αστυνομίας, φυσικά συλλαμβάνει τον Α. για τον οποίο γνωρίζει από παλαιότερες συλλήψεις του ότι είναι σκληρό καρύδι και δεν πρόκειται να ομολογήσει. Εάν όμως ανακριθεί «καταλλήλως», χωρίς να το μάθει ο δικηγόρος του και τα ΜΜΕ, τότε μπορεί να αποσπάσει τις πληροφορίες σχετικά με την επίθεση. Εάν όμως το μάθει ο δικηγόρος του (και κατ’ επέκταση και τα ΜΜΕ) ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα του τότε είναι πιθανόν να μην αποσπάσει τις πληροφορίες που θέλει από τον κατηγορούμενο με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Έτσι, το ερώτημα που προκύπτει είναι τι θα κάνει ο διευθυντής της αστυνομίας σ’ αυτή την περίπτωση (αλλά και τι θα έκανε ο καθένας μας εάν βρίσκονταν στη θέση του);

Προσωπικά, εάν βρισκόμουνα στη θέση του διευθυντή της αστυνομίας, φυσικά και θα περιόριζα τα δικαιώματα του συλληφθέντος, έτσι ώστε να προστατεύσω τη ζωή των συμπολιτών μου. Φαντάζομαι ότι κάθε άνθρωπος, ο οποίος δεν είναι ψυχοπαθής, θα έπραττε το ίδιο σ’ αυτήν την καθ’ ημάς ακραία περίπτωση.

Συνεχίζοντας παρακάτω, ο συγγραφέας αναφέρει ότι κεντρικό θέμα που τον απασχολεί δεν είναι οι ανακριτικές μέθοδοι της αστυνομίας, αλλά τα δικαιώματα (ιδίως ο σκληρός πυρήνας των θεμελιωδών δικαιωμάτων) και το κατά πόσο πρέπει να προστατεύονται αυτά απόλυτα ή όχι. Στη συνέχεια παραθέτει διάφορα ερωτήματα όπως το αν η επίκληση της ασφάλειας των πολιτών μπορεί να περιορίσει κάποια δικαιώματα ή ότι μπορούν να θυσιαστούν τα δικαιώματα των λίγων προς όφελος των πολλών.

Με βάση τα παραπάνω ερωτήματα, ο συγγραφέας μας δείχνει ότι υπάρχουν δύο διαμετρικά αντιτιθέμενες απόψεις, αυτές των συντηρητικών και αυτές των ακραίων φιλελεύθερων. Ο συγγραφέας μας παραθέτει στο άρθρο του δύο εξαιρετικές απόψεις πάνω στο θέμα αυτό, των Ρωμαίων και του Βενιαμίν Φραγκλίνου, με τις οποίες βγάζει το συμπέρασμα ότι υπάρχει χάος μεταξύ των δύο αυτών απόψεων.

Έτσι από τη μία πλευρά έχουμε τους συντηρητικούς που πάγια υποστηρίζουν τον περιορισμό των ελευθεριών ακόμη και σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει σοβαρός λόγος και δεν βρίσκεται κανένας σε κίνδυνο. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν αλλεργία προς την ελεύθερη επιλογή, αλλά ότι πλέον αυτοί αποτελούν τη μειοψηφία, που δεν είναι μεν ακίνδυνη αλλά ούτε είναι και η πιο επικίνδυνη.

Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται οι ακραίοι φιλελεύθεροι, τους οποίους ο συγγραφέας θεωρεί μάλλον αυτούς πιο επικίνδυνους από τους συντηρητικούς, καθώς μέμφεται αυτούς ότι έχουν τόσο μεγάλη εμμονή μ’ αυτά ώστε τοποθετούν τα ατομικά δικαιώματα στην κορυφή του βάθρου αλλά και ότι τα περιβάλλουν μ’ ένα προστατευτικό περίβλημα ώστε να τα απολυτοποιήσουν. Ακόμη υποστηρίζει ότι ενίοτε συμμαχούν και με τους θετικιστές νομικούς για να διαμορφώσουν ένα σκληρό πυρήνα δικαιωμάτων.

Άλλη κατηγορία εναντίον των ακραίων φιλελεύθερων από το συγγραφέα, είναι ότι λανθασμένα θεωρούν τα δικαιώματα ως «φυσικά» (και γι’ αυτό δεν πρέπει να περιορίζονται κατ’ αυτούς), αλλά και ότι αδυνατούν και πολλές φορές αρνούνται να διαχωρίσουν την κοινωνική δικαιοσύνη από την κοινωνική ευημερία (υπονοώντας ο συγγραφέας ότι δεν δέχονται σε καμία περίπτωση περιορισμό ελευθεριών προς όφελος των πολλών).

Παρακάτω ο συγγραφέας σωστά αναφέρει ότι τα δικαιώματα ενός ανθρώπου έχουν ισχύ μόνο στο πλαίσιο μιας κοινότητας, ενώ παρακάτω μας παραθέτει τις απόψεις δύο εξαίρετων Ελλήνων νομικών (του Γεωργίου Μπαλή και του Αριστόβουλου Μάνεση) οι οποίες σε γενικές γραμμές υποστηρίζουν ότι τα δικαιώματα είναι εννόμως προστατευόμενα συμφέροντα τα οποία «διαχειρίζεται» η πολιτεία κατά το δοκούν ώστε να ευημερούν οι πολίτες. Έτσι ο συγγραφέας διερωτάται εάν υπάρχουν δικαιώματα και ποια είναι τα όρια στη διαχείριση αυτών.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας αναπτύσσει τις θέσεις του σχετικά με τα ατομικά δικαιώματα υποστηρίζοντας ότι για να υπάρξει κοινωνική ευημερία πρέπει να υπάρχει προστασία των ατομικών επιλογών του ανθρώπου. Επίσης υποστηρίζει ότι σε πολλές περιπτώσεις πρέπει να περιορίζονται κάποια ατομικά δικαιώματα για την επίτευξη κοινωνικής ευημερίας. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι οι περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να είναι προς όφελος της εθνικής ασφάλειας, της τάξης, της κοινωνικής ειρήνης και ευημερίας ευρύτερα.. Όμως ακόμα και τότε όμως, αυτός ο περιορισμός των ατομικών δικαιωμάτων θα πρέπει να γίνεται μέσα στα πλαίσια του κράτους δικαίου, χωρίς να ταπεινώνονται οι πολίτες από το ίδιο τους το κράτος.

Με τις περισσότερες από τις θέσεις του συγγραφέα είμαι απολύτως σύμφωνος, καθώς πεποίθηση μου είναι ότι ένα κράτος δικαίου είναι αυτό που μπορεί να διασφαλίσει καλύτερα τα ατομικά δικαιώματα ενός πολίτη. Για να επιτευχθεί όμως αυτό κάποιες φορές αυτά, δυστυχώς πρέπει να περιορίζονται, όταν απειλούνται από κινδύνους που έχουν σκοπό να τα εξαφανίσουν τα ίδια τα δικαιώματα και δεν γίνεται αλλιώς. Πάντα όμως αυτός ο περιορισμός των δικαιωμάτων θα πρέπει να γίνεται μέσα στα πλαίσια του κράτους δικαίου (όπως πολύ σωστά υποστηρίζει και ο συγγραφέας) και όχι με μεθόδους όπως συμβαίνει στο Γκουαντάναμο και στα λευκά κελιά.

Μία από τις θέσεις του συγγραφέα του άρθρου, με την οποία δεν συμφωνώ, είναι το σημείο όπου αναφέρει ότι οι συντηρητικοί που συμφωνούν με τον περιορισμό των ατομικών, δεν είναι οι πιο επικίνδυνοι, υπονοώντας ότι η διαμετρικά αντίθετη άποψη, δηλαδή αυτή των ακραίων φιλελεύθερων είναι πιο επικίνδυνη. Προσωπικά θεωρώ τη άποψη των συντηρητικών περισσότερο επικίνδυνη σε σχέση με των ακραίων φιλελεύθερων, καθώς σε μια συντηρητική κοινωνία όπου δεν υπάρχουν ατομικά δικαιώματα και υπάρχει μία κατ’ επίφαση ασφάλεια, τη θεωρώ πιο επικίνδυνη για τους πολίτες από μία ακραία φιλελεύθερη κοινωνία, στην οποία οι πολίτες μπορούν πιο εύκολα να ρυθμίσουν τη ζωή τους και να εξασφαλίσουν την κοινωνική ευημερία. Αν και την άποψη μου μπορεί κάποιος να την κρίνει ως αυθαίρετη καθώς δεν έχει υπάρξει μια τελείως φιλελεύθερη κοινωνία, αυτό που έχει υπάρξει συχνά στην ανθρώπινη ιστορία είναι κοινωνίες όπου δεν υφίστανται ατομικά και ανθρώπινα δικαιώματα. Από όσα ξέρω στις κοινωνίες αυτές οι πολίτες δεν ευημερούν. Φυσικά οι πιο ευημερούσες κοινωνίες στην εποχή μας είναι οι φιλελεύθερες κοινωνίες των σκανδιναβικών χωρών, του Καναδά κτλ. Φυσικά οι κοινωνίες αυτές δεν είναι ακραία φιλελεύθερες αλλά βασίζονται σε ένα κράτος δικαίου που φροντίζει για την κοινωνική ευημερία των πολιτών των κρατών αυτών.

Μία τελευταία παρατήρηση σχετικά με το άρθρο, είναι ότι ο συγγραφέας, ειδικά με τη θέση που παίρνει στο τέλος έρχεται σε μια αντίφαση με αυτή που ανέφερε προηγουμένως καθώς στο άρθρο του αναφέρει ότι υπάρχουν δύο δόγματα, των συντηρητικών και των ακραίων φιλελεύθερων, ενώ με τη θέση που παίρνει στο τέλος (με την οποία όπως είπα είμαι σύμφωνος) «ανακαλύπτει» μία μέση οδό μεταξύ των δύο προαναφερθέντων δογμάτων.