ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με την κάτωθι εργασία έχουμε σκοπό να παρουσιάσουμε το θέμα της παιδικής εργασίας. Συγκεκριμένα θα ασχοληθούμε με το θέμα αυτό από μία διαφορετική σκοπιά από αυτή που συνήθως παρουσιάζεται. Τις πλείστες των περιπτώσεων το θέμα αυτό παρουσιάζεται από τη σκοπιά της παιδικής εκμετάλλευσης. Σε αυτή την εργασία όμως θα το παρουσιάσουμε από άλλη σκοπιά και θα προσπαθήσουμε να βρούμε τα οφέλη που υπάρχουν από την ενασχόληση κάποιου ανηλίκου ανθρώπου με κάποια μορφή εργασίας.
ΟΡΙΣΜΟΣ
Αρχίζοντας θα πρέπει να αναφέρουμε τι είναι η παιδική εργασία. Παιδική εργασία είναι σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας ( International Labor Organization, ILO ) οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα εκτελείται από άτομο κάτω των 15 ετών. Όμως το όριο ηλικίας σε μερικές χώρες διαφέρει. Υπάρχουν διάφορα επαγγέλματα στα οποία ένας ανήλικος μπορεί να ασχοληθεί. Μερικές από αυτές είναι η βοήθεια σε οικογενειακή επιχείρησή ή σε οικογενειακή φάρμα. Επίσης είναι και κάποιες μικρές «δουλειές» που μπορεί να κάνει ένα παιδί όπως το καθάρισμα τζαμιών αυτοκινήτων, το γυάλισμα παπουτσιών, η πώληση πραγμάτων όπως τσιγάρων, λαχείων, εισιτηρίων κτλ. Επίσης σαν παιδική εργασία περιλαμβάνεται και η επαγγελματική κατάρτιση. Ακόμη μερικά παιδιά δουλεύουν σαν υπάλληλοι καταστημάτων και εστιατόριων και σε άλλα τουριστικά επαγγέλματα. Αυτή είναι η πιο ελαφριά μορφή απασχόλησης ανηλίκων η οποία σε αρκετές περιπτώσεις, ειδικά όταν αυτή γίνεται με τη θέληση του ανηλίκου και δεν είναι αποτρεπτική για την παρακολούθηση των μαθημάτων του νέου, τότε είναι και θεμιτή. Όμως υπάρχουν και σκληρότερες μορφές εργασίας οι οποίες τις περισσότερες φορές είναι απάνθρωπες και καταστροφικές για την ψυχική και σωματική υγεία του παιδιού. Μερικές μορφές όμως ακόμη και μία σκληρή μορφή εργασίας είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ανήλικου. Κάποιες από τις απάνθρωπες μορφές εργασίας που υπάρχουν είναι η χρήση ενός παιδιού ως στρατιώτη, η παιδική πορνεία, το εμπόριο ναρκωτικών όπου ο νέος χρησιμοποιείται ως έμπορος και η παιδική πορνογραφία που είναι απόρροια της παιδικής πορνείας. Άλλη εργασία που κάνει ένα ανήλικο παιδί είναι η εργασία σε εργοστάσια παραγωγής διάφορων ειδών όπως ενδυμάτων, υποδημάτων κτλ. Τα μέρη όπου εργάζονται οι ανήλικοι και παράγονται αυτά τα προϊόντα είναι τα λεγόμενα «sweatshops». Σ’ αυτά τα εργοστάσια τα παιδιά αναγκάζονται να δουλεύουν πολλές φορές μην έχοντας άλλη επιλογή. Τέλος υπάρχει και μία πιο «ευχάριστη» ασχολία των παιδιών και αυτή είναι όταν εργάζονται σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες όπως το τραγούδι, η υποκριτική, ο αθλητισμός (στην επαγγελματική του μορφή) κτλ.
ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Τα αίτια είναι παιδικής εργασίας δεν είναι τα ίδια παντού και σε κάθε κατηγορία εργασίας. Συγκεκριμένα ένα παιδί που εργάζεται βοηθώντας στην οικογενειακή επιχείρηση ή στην οικογενειακή φάρμα εργάζεται πρωτίστως για βοήθεια ή ξεκούραση των γονέων. Τα παιδιά που δουλεύουν στο δρόμο δουλεύουν λόγω ανάγκης καθώς λογικά θα έχουν οικονομικά προβλήματα οι γονείς τους (εάν υπάρχουν) ή μπορεί να τους έχουν βάλει οι ίδιοι οι γονείς τους και τα εκμεταλλεύονται. Επίσης τα παιδιά που δουλεύουν ως υπάλληλοι καταστημάτων ή εστιατορίων συνήθως δουλεύουν επειδή το θέλουν οι ίδιοι για να αυξήσουν τα έσοδα τους ή για να συνδράμουν στο οικογενειακό ταμείο. Για τις απάνθρωπες μορφές εργασίας που ανέφερα παραπάνω τα αίτια είναι η εκμετάλλευση και μόνο. Όσων αφορά τα sweatshops τα αίτια είναι πιο απλά: τα παιδιά εργάζονται σ’ αυτά τα σκληρά εργοστάσια καθώς η εργασία τους σ’ αυτά είναι το μόνο μέσω επιβίωσης που έχουν. Τέλος, στις «ψυχαγωγικές εργασίες» τα ίδια τα παιδιά παροτρύνονται από τους γονείς τους συνήθως καθώς ενδέχεται να έχουν μεγάλα κέρδη από αυτές τις δραστηριότητες.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Σ’ αυτό το κεφάλαιο θ’ αναφέρουμε κάποια επιχειρήματα τα οποία τα οποία αποδεικνύουν ότι η παιδική εργασία δεν είναι κάτι μεμπτό και αντιθέτως υπάρχουν πολλά θετικά στοιχεία και πολλά θετικά αποτελέσματα απ’ αυτή.
Εργασία στο Δυτικό κόσμο
Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να αναφέρουμε ότι είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, καταγωγής και χρώματος να εργάζεται. Και να εργάζεται αξιοπρεπώς. Αυτό φυσικά περιλαμβάνει και ανήλικα παιδιά ηλικίας από 15 ετών και άνω. Αυτό ισχύει στις περισσότερες ‘δυτικές’ χώρες (σύμφωνα και με τον ILO). Το αυτό ισχύει και στη χώρα μας. Πεποίθησή μου είναι όμως ότι ένα παιδί πρέπει να εργάζεται, εφόσον το επιθυμεί (πάντα), και σε ηλικία μικρότερης αυτής των 15 ετών (σε ελαφριάς μορφής εργασία πάντα) σε περιόδους όπου δεν υφίστανται σχολικές υποχρεώσεις (επίσης πάντα, καθώς σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παρεμποδίζεται ένα παιδί από τη μάθηση σε οποιαδήποτε βαθμίδα). Από τη φιλελεύθερη σκοπιά μου πιστεύω ότι δεν πρέπει να παρεμποδίζεται κάποιος εάν θέλει να εργαστεί.
Εξάλλου εάν ένα παιδί εργάζεται τότε μαθαίνει από πρώτο χέρι ότι «τα αγαθά κόπεις κτώνται». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να μάθει να εργάζεται από μικρός και μεγαλώνοντας αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να γίνει ένας εργατικός άνθρωπος και όχι ένας οκνηρός. Ακόμη θα τον βοηθήσει να ωριμάσει από μικρός και να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς του και να τα καταφέρνει μόνος του.
Εδώ θα ήθελα ν’ αναφέρω το παράδειγμα μιας χώρας η οποία αποτελεί το πρότυπο μου όσων αφορά την παιδική εργασία. Η χώρα αυτή είναι ο Καναδάς και η κατάσταση που επικρατεί εκεί έχει ως εξής: Ένας ανήλικος εκεί είναι ελεύθερος να εργαστεί από την ηλικία των 12 ετών και πάνω όταν δεν υπάρχουν σχολικές υποχρεώσεις. Το πιο ενδιαφέρον είναι όμως ότι το μισθό που εισπράττει ο νέος το μισό τον εισπράττει κανονικά από το αφεντικό του και το άλλο μισό το εισπράττει από το κράτος. Εδώ βλέπουμε ότι υπάρχει ενίσχυση και επιδότηση από το κράτος της παιδικής εργασίας.
Ακόμη και στο πιο κοινωνικό κράτος στον κόσμο, στη Σουηδία, όπου ως γνωστόν ένα παιδί που γεννιέται και μέχρι να γίνει 18 εισπράττει από το κράτος επίδομα 100 ευρώ μηνιαίως, από κάποια ηλικία και έπειτα το επίδομα σταματάει τους καλοκαιρινούς μήνες ώστε ο νέος να πάει να εργαστεί.
Εργασία στον τρίτο κόσμο (sweatshops)
Σ’ αυτή την ενότητα θ’ αναφερθούμε στα θετικά σημεία που υπάρχουν από την εργασία νέων στα εργοστάσια αυτά, τα sweatshops.
Κατ’ αρχήν τα sweatshops είναι εργοστάσια που υπάρχουν μόνο στις χώρες του αναπτυσσόμενου και του τρίτου κόσμου (νοτιοανατολική Ασία, Αφρική, νότιος και κεντρική Αμερική) και στα οποία οι εργαζόμενοι σ’ αυτά δουλεύουν για πάρα πολλές ώρες με μικρή αμοιβή. Τα εργοστάσια αυτά κατασκευάζουν συνήθως είδη ένδυσης και υποδήματα. Σ’ αυτά εργάζονται και ανήλικα παιδιά.
Σίγουρα δεν είναι και ότι καλύτερο για ένα παιδί κάτω τον 10 ετών να εργάζεται σε άθλιες συνθήκες για περισσότερες από 10 ώρες τη μέρα και με ελάχιστη αμοιβή. Όμως θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε αυτά τα κράτη (στον τρίτο κόσμο) οι συνθήκες διαβίωσης είναι εξαιρετικά δύσκολες και είναι γνωστό ότι πολλά παιδιά πεθαίνουν από την πείνα αλλά και από αρρώστιες όπως π.χ. η διάρροια. Ας δούμε όμως τις εναλλακτικές λύσεις που έχει ένα παιδί εάν δεν εργαστεί στα sweatshops:
-Εξ’ αιτίας της οικτρής οικονομικής κατάστασης που βρίσκονται οι χώρες αυτές εάν κάποιο παιδί δεν εργαστεί το πιθανότερο είναι να πεθάνει από την πείνα.
-Άλλη λύση που έχει είναι να δουλέψει στην γεωργία όπου οι αμοιβές είναι ακόμα χαμηλότερες.
-Μια ακόμη λύση που έχει είναι να ‘απασχοληθεί’ στην πορνεία όπου ανθεί στην χώρες αυτές.
-Επίσης μπορεί να ‘ασχοληθεί’ με εγκληματικές δραστηριότητες όπως οι κλοπές και το εμπόριο ναρκωτικών.
Από αυτά βλέπουμε τη δύσκολη κατάσταση που υπάρχει σ’ αυτές τις χώρες και τι αποτέλεσμα θα υπάρξει εάν δεν εργαστούν.
Υπάρχουν όμως αρκετοί που υποστηρίζουν ότι δεν θα ήταν καλύτερο εάν αυτά τα παιδιά αντί να δουλεύουν σα σκλάβοι πηγαίνανε στο σχολείο όπως τα παιδιά όλου του (υπόλοιπου) κόσμου; Σύμφωνοι, το σωστό θα ήταν να πηγαίνουνε στο σχολείο αλλά σε ποιο σχολείο; Σε πολλά απ’ αυτά τα μέρη δεν υπάρχουν καν σχολεία αλλά ακόμα και αν υπήρχαν και τα παιδιά πηγαίνανε στο σχολείο μετά τι θα τρώγανε; Τα βιβλία, τα θρανία ή τις κιμωλίες;
Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι τα παιδιά αυτά δουλεύουν εκεί λόγω ανάγκης και επιβίωσης και όχι γιατί πρέπει να τα εκμεταλλευόμαστε.
Η οικονομική ανάπτυξη που συντελείται
Jeffery Sachs (οικονομολόγος και σύμβουλος οικονομικά αναπτυσσόμενων κρατών): «Η ανησυχία μου δεν είναι ότι υπάρχουν τόσα πολλά sweatshops, αλλά το ότι είναι τόσο λίγα». Η άποψη αυτή του Sachs μας φανερώνει έναν άλλο τομέα που επιδράν τα sweatshops και η εργασία παιδιών σ’ αυτά. Την οικονομία και την ανάπτυξη των χωρών αυτών. Ασφαλώς σε όλους είναι εμφανής η τόσο μεγάλη ανάπτυξη στην νοτιοανατολική Ασία και στην Κίνα ειδικότερα τα τελευταία χρόνια. Σ’ αυτή, καταλυτικό ρόλο έχει και η εργασία ανηλίκων.
Ειδικότερα θα ήθελα ν’ αναφέρω με παραδείγματα την ανάπτυξη στην οικονομία. (εστιάζοντας στην Κίνα). Στην περιοχή Dongguan το κατά κεφαλήν εισόδημα το 1987 ήταν 50$ το μήνα. Σήμερα είναι 250$. Ακόμη και οι συνθήκες εργασίας έχουν βελτιωθεί.
Επίσης, εάν μετράγαμε τις 30 επαρχίες της Κίνας σαν ξεχωριστό κράτος τότε οι 20 πιο αναπτυσσόμενες χώρες στον κόσμο (τα χρόνια 1978-1995) θα ήταν όλες κινέζικες.
Ακόμη, όταν η Κίνα ήταν υπό βρετανική κατοχή, τις πήρε 58 χρόνια για να διπλασιαστεί το κατά κεφαλήν εισόδημα. Πλέον αυτό διπλασιάζεται κάθε 10 χρόνια.
Τέλος, θα αναφέρουμε ότι στις χώρες όπου υφίστανται sweatshops, σήμερα αυτές ελέγχουν το 25% της παγκόσμιας οικονομίας. Το 2025 θα ελέγχουν το 55-60%. Καταλαβαίνουμε βέβαια ότι και μέσω τις παιδικής εργασίας υπάρχει αυτή η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη.
Άλλα οφέλη
Σ’ αυτό το κεφάλαιο θα αναφέρουμε μερικά ακόμη οφέλη που υπάρχουν από την εργασία ανηλίκων. Τα παρακάτω επιχειρήματα είναι αρκετά ωφελιμιστικά.
Μέγιστα ωφελημένες από την παιδική εργασία είναι οι εταιρίες που έχουν σαν εργατικό δυναμικό παιδιά καθώς έτσι, με το φθηνό εργατικό δυναμικό, αυτές μεγιστοποιούν τα κέρδη τους.
Και επειδή σε κάποιους μπορεί να μην αρέσει το παραπάνω επιχείρημα, καλό θα είναι να γνωρίζουν όλοι ότι ωφελημένοι σ’ αυτή την περίπτωση είμαστε και εμείς το αγοραστικό κοινό καθώς απόρροια του παραπάνω γεγονότος είναι ότι εμείς αγοράζουμε σε μικρότερες τιμές τα προϊόντα που παράγουν τα ανήλικα παιδιά.
Φυσικά ωφελημένα βγαίνουν και τα παιδιά τα οποία μπορούν και βγάζουν ένα μεροκάματο. Εδώ θα ήθελα να αναφέρω ένα παράδειγμα: επειδή πολύς λόγος έχει γίνει για τη Nike τα τελευταία χρόνια καλώ θα ήταν να γνωρίζουμε ότι ο μισθός ενός εργάτη σε ένα εργοστάσιο της στην Τζακάρτα για παράδειγμα είναι χαμηλός σε σχέση με τα δυτικά πρότυπα, όμως είναι υψηλός σε σχέση με τα ινδονησιακά δεδομένα. Νομίζει κανείς ότι ένα παιδί θα μπορέσει να βγάλει περισσότερα λεφτά αλλού; Ίσως στην πορνεία, στις κλοπές και στο εμπόριο οργάνων και στα ναρκωτικά.
Τέλος θα ήθελα να αναφέρω το μακροπρόθεσμο όφελος. Τα παιδιά μπορεί να εργάζονται τώρα στα εργοστάσια, όμως τα παιδιά τους είναι πιθανό ότι δεν θα χρειαστεί να εργαστούν και να μην πάνε σχολείο όπως τώρα, άλλα θα μπορέσουν να πάνε σχολείο. Μήπως αυτό δεν συνέβαινε και στις χώρες της δύσης τον 19ο αιώνα; Μήπως δεν συνέβαινε και στη χώρα μας μέχρι πριν 50 χρόνια; Όμως αναπτυχθήκαμε οικονομικά και σταμάτησε αυτό το φαινόμενο. Έτσι και αυτές οι χώρες θα αναπτυχθούν και οι επόμενες γενιές θα έχουν καλύτερη μοίρα, όπως είχαμε και εμείς.
ΜΠΟΫΚΟΤΑΖ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Σ’ αυτή την ενότητα θα αναφέρουμε ένα μεγάλο λάθος που κάνουν διάφοροι «υπερασπιστές» των παιδιών. Το λάθος που κάνουν είναι το μποϋκοτάζ προϊόντων που προέρχονται από εργασία ανηλίκων. Αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος καθώς μεγάλος χαμένος του μποϋκοτάζ είναι τα μικρά παιδιά που υποτίθεται ότι θέλουν να υπερασπιστούν και έτσι τους στερούνε το βασικό μέσω επιβίωσης που έχουν. Το παράδειγμα που ακολουθεί τα λέει όλα: Σύμφωνα με μία μελέτη της UNICEF γύρω στα 5000-7000 παιδιά από το Νεπάλ στράφηκαν στην πορνεία ύστερα από την απαγόρευση της εξαγωγής χαλιών που επεβλήθη από τις Ηνωμένες Πολιτείες στις αρχές τις δεκαετίας του ’90.
Ακόμη μετά από μία έκθεση που έγινε γνωστή στις Η.Π.Α., 50000 παιδιά από το Μπαγκλαντές απολύθηκαν από τις δουλειές τους στην βιομηχανία ενδυμάτων και τις αναπλήρωσαν με δουλειές όπως το σπάσιμο πετρών και βράχων, άλλες δραστηριότητες του δρόμου και την πορνεία. Όλες αυτές οι εργασίες είναι πιο σκληρές, αλλά αυτές είναι οι εναλλακτικές λύσεις που έχουν.
Απ’ αυτά ελπίζω να βγαίνει το συμπέρασμα ότι το μποϋκοτάζ δεν είναι η ενδεδειγμένη λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ακόμη και οι οργανώσεις που ασχολούνται με το πρόβλημα αυτό καλώ θα ήταν να ασχολούνται με τη βελτίωση των συνθηκών δουλειάς και διαβίωσης που είναι το πραγματικό πρόβλημα. Γιατί με της ενέργειες που κάνουν το μόνο που καταφέρνουν είναι να χειροτερεύσουν την θέση των παιδιών.
Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
Στη διάσκεψη που έγινε στο Άμστερνταμ το 1996, με θέμα την παιδική εργασία και την παρουσίαση της νέας σύμβασης του ILO σχετικά με την ιδιαίτερα επικίνδυνη παιδική εργασία, η Ολλανδική κυβέρνηση κάλεσε επίσημα 10 νεαρούς αντιπροσώπους εργατικών κινημάτων από χώρες όπου εργάζονται ανήλικοι. Παρευρέθησαν επίσης πρωθυπουργοί χωρών, ιδιοκτήτες επιχειρήσεων παγκοσμίου κύρους και ενδιαφέροντος.
Τις θέσεις της διάσκεψης αρχικά παρουσίασαν οι κυβερνητικοί φορείς και οι αρμόδιοι των οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών. Έκαναν λόγο για άμεση και δραστική λήψη μέτρων με σκοπό την πάταξη του φαινομένου. Υποστήριξαν ότι τα παιδιά πρέπει να αποτραβηχτούν από τους χώρους εργασίας και να προσαρμοστούν σε προγράμματα αποκατάστασης και επανένταξης σε υψηλής ποιότητας σχολεία όπου θα τους δοθεί η προσοχή που χρειάζονται.
Η θέση των παιδιών είναι ξεκάθαρη: «Δεν χρειάζεται κατάργηση της παιδικής εργασίας, χρειάζονται σωστοί κανονισμοί», όπως υποστήριξε η Άννα Μαρία Τορρέντες, 17 ετών, αντιπρόσωπος της εργατικής κίνησης παιδιών στη Νικαράγουα. Ζητούν να χτυπηθεί το κακό στη ρίζα του, να αντιμετωπιστούν τα οικονομικά προβλήματα που τους αναγκάζουν να δουλεύουν. Μέχρι τότε όμως πρέπει να απολαμβάνουν το δικαίωμα μιας αξιοπρεπής ζωής και δουλειάς. «Δεν έχει νόημα να μας δώσετε σχολεία αν μας αρνηθείτε τη δουλειά». Παρομοίως τοποθετήθηκαν και οι υπόλοιποι αντιπρόσωποι των νέων.
Οι έφηβοι που υπήρξαν παιδιά που δούλευαν 18 ώρες το 24ωρο κάτω από δυσμενείς συνθήκες εργασίας υπερασπίζονται το δικαίωμα τους για εργασία και τονίζουν ότι αυτό δεν πρέπει να στερείται από κανένα άνθρωπο. Κάνουν ξεκάθαρο ότι η οικονομική τους κατάσταση δεν τους επιτρέπει να μην εργάζονται. Οι νέοι διεκδικούν λογικά ωράρια, χρόνο για ξεκούραση, αντιμετώπιση των καταστάσεων με σεβασμό στη κουλτούρα κάθε χώρας και όχι μια απόφαση για όλους, δίκαιους νόμους που να εφαρμοστούν και σε καμία περίπτωση κατάργηση της παιδικής εργασίας.
Το Άμστερνταμ ακολούθησε η Διάσκεψη του Όσλο (Οκτώβριος 1997), όπου τα παιδιά συμμετείχαν με εκπροσώπους από 33 χώρες. Τα «θέλω» τους εκφράστηκαν με δέκα προτάσεις που τις μεταφέρουμε ως έχουν:
Θέλουμε αναγνώριση των προβλημάτων μας, των πρωτοβουλιών και προτάσεών μας και της γενικότερης κινητοποίησης μας.
Εναντιωνόμαστε στο μποϋκοτάζ προϊόντων που προέρχονται από παιδική εργασία.
Θέλουμε σεβασμό και ασφάλεια για τη δουλειά μας και τους εαυτούς μας.
Θέλουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα μας.
Θέλουμε επαγγελματικό προσανατολισμό που να ανταποκρίνεται στη δική μας πραγματικότητα.
Θέλουμε πρόσβαση σε καλή νοσοκομειακή κάλυψη για τα εργαζόμενα παιδιά.
Θέλουμε να έχουμε λόγο σε όλες τις αποφάσεις που μας αφορούν, σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Θέλουμε καίρια αντιμετώπιση των αιτιών της κατάστασης μας, δηλαδή της φτώχειας.
Θέλουμε ενίσχυση των επαρχιών για να μην αναγκάζονται τα παιδιά να συνωστίζονται στις πόλεις.
Είμαστε ενάντια στην εκμετάλλευση αλλά υπέρ της αξιοπρεπής εργασίας, με ελαστικό ωράριο που θα επιτρέπει χρόνο για σχολείο και ξεκούραση.
Σε κάθε συνέδριο θέλουμε αντιπροσώπους επί ίσοις όροις (για 20 πρωθυπουργούς θέλουμε 20 αντιπροσώπους). Θα έχουμε συζητήσεις με τους κυβερνήτες μας αλλά δεν θέλουμε να μας εκπροσωπούν.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κλείνοντας ελπίζουμε να έγινε κατανοητό ότι το πρόβλημα της εργασίας ανηλίκων δεν είναι μονοδιάστατο και ότι υπάρχουν πολλές πλευρές σ’ αυτό το ζήτημα. Κυρίως ελπίζουμε να έγινε κατανοητό ότι το πρόβλημα της εργασίας στον τρίτο κόσμο δεν λύνεται με αφοριστικές απόψεις του τύπου ‘είναι άδικο να δουλεύουν τα παιδιά’ αλλά πρέπει να καταλάβουμε τις ιδιαίτερη θέση που βρίσκονται οι χώρες αυτές και την δύσκολη θέση που βρίσκονται οι κάτοικοι και οι τα παιδιά τους ώστε να αναγκάζονται να δουλεύουν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Matt Zwolinski (2006), “Sweatshops” M.E. Sharpe, James Ciment, ed. Social Issues in America: An Encyclopedia. Armonk, NY (2006)
Nicholas D. Kristof and Sheryl Wudunn, “Two Cheers for Sweatshops”, The New York Times Magazine (24/09/00)
David R. Henderson, “ The Case for Sweatshops”, The weekly Standard (7/02/00)
Βασιλική Αλεξανδροπούλου, ‘Παιδική εργασία στις χώρες του τρίτου κόσμου’, Πανεπιστήμιο Αθηνών( Τμήμα Μ.Ι.Θ.Ε.) Αθήνα 2003
Ηλεκτρονική βιβλιογραφία
“Nike is Right” – Article by William Stepp defending Nike’s use of sweatshops: http://www.mises.org/fullstory.asp?control=628
No comments:
Post a Comment